Waar is het bewijs dat maatregelen werken?

Spoiler: uit RIVM data blijkt dat ze niet werken (geen meetbaar effect)!

Steeds weer worden door de overheid, gebaseerd op adviezen van het OMT, maatregelen genomen tegen de verspreiding van het coronavirus. Steeds zijn deze gericht op het verminderen van het aantal contacten op basis van de logica dat minder contacten tot minder besmettingen leiden. Steeds weer wordt gezegd dat deze maatregelen werken omdat die van 15/16 maart 2020 (tijdens de eerste golf in 2020) zo succesvol waren.

Ook wordt steeds gezegd dat zonder de maatregelen de eerste golf nog veel hoger zou zijn geweest (preventie paradox). En heeft het RIVM tijdens een aantal briefings aan de Tweede Kamer laten zien dat door de maatregelen tienduizenden ziekenhuis- en IC opnames zouden zijn voorkomen.

Uit data van het RIVM en van het Duitse RKI zelf blijkt echter dat de piek in de aantallen infecties lag VOORDAT maatregelen als het aflasten van grote bijeenkomsten, schoolsluitingen en lockdowns werden genomen. GEEN van de genomen maatregelen kunnen daarom de daling in het aantal infecties hebben veroorzaakt! Het aantal infecties steeg en daalde dus zonder dat de genomen maatregelen hier effect op hadden.

Nederland

Onderstaande grafiek uit de Epidemiologische situatie COVID-19 Nederland 18-06-2020 geeft de ziekenhuisopnames naar opnamedatum en de datum eerste ziektedag van deze opnames weer.

Figuur 1

De incubatietijd, de tijd tussen besmetting en eerste ziektedag, bedraagt gemiddeld 5-6 dagen. Zie onderstaand stuk op de volgende website van het RIVM: https://www.rivm.nl/en/coronavirus-covid-19/coronavirus-disease-covid-19. Ook in diverse Tweede Kamer briefing presentaties staat een incubatietijd van 5-6 dagen vermeld.

De piek van de eerste ziektedag ligt op 16 maart 2020. Hiermee moet de piek in infecties (besmettingen) ruim voor deze datum liggen. Met deze informatie is de groene lijn van de besmettingen ingetekend door de rode 5 dagen (de incubatietijd) naar links te verschuiven, waarmee de piek van de infecties op 11 maart 2020 komt te liggen. Dit is in onderstaande figuur gedaan.

Figuur 2

De maatregelen hebben dus niet kunnen werken. De daling was er al en die kan dan niet door de maatregelen zijn veroorzaakt.

De eerste golf had dus ook nooit hoger kunnen worden zonder maatregelen omdat deze op of na de piek van de besmettingen pas ingingen. Daarmee verliep de eerste golf als het ware nagenoeg zonder interventies (behalve de niet heel ingrijpende als thuiswerken, niet meer handenschudden en dergelijke). Omdat deze zonder interventies is verlopen zou deze zonder interventies ook NIET hoger hebben kunnen worden. De preventie paradox gaat dus niet op.

De maatregelen van 12 en 15/16 maart 2020 en verder zijn genomen nadat de piek in de besmettingen al was bereikt! Daarmee is het effect van de maatregelen zo goed als verwaarloosbaar. In zowel RIVM als RKI data is geen effect van genoemde maatregelen zichtbaar.

Als maatregelen een verwaarloosbaar of niet waarneembaar effect hebben op het verloop van een epidemie dan hoef je die dus niet te nemen.

Een tweede argument waaruit blijkt dat de maatregelen van 12 en 15/16 maart 2020 geen zichtbaar effect hebben gehad volgt uit deze redenering: als de maatregelen zouden werken zou er een effect zichtbaar moeten zijn in de ziekenhuisopnames van het niet houden aan de maatregelen en het doorvoeren van versoepelingen.

Vanaf eind maart werd door alle “experts” zowel binnen als buiten het OMT keer op keer op TV, in kranten en andere media geroepen dat mensen zich niet of niet goed aan de maatregelen hielden en dat de ziekenhuizen weer vol zouden lopen. Een aantal van deze gebeurtenissen is in bovenstaande grafiek aangegeven. Van geen van de genoemde gebeurtenissen (er waren er meer) is een effect zichtbaar op de ziekenhuisopnames. Dit leidt tot de conclusie dat er andere factoren zijn die de ziekenhuisopnames doen dalen en zijn het niet de maatregelen.

De gegevens van de ziekenhuisopnames naar datum eerste ziektedag, de rode lijn in figuren 1 en 2, blijken in de RIVM dataset COVID-19_casus_landelijk.csv te zitten totdat deze op 19 januari 2022, waarschijnlijk naar aanleiding van de uitzending van Nieuwsuur van 17-1-2022 over het verschil tussen opname door en met corona, uit de dataset zijn gehaald. De gegevens zijn echter nog steeds beschikbaar, oa via https://github.com/mzelst/covid-19/blob/master/data-rivm/casus-datasets/COVID-19_casus_landelijk_2020-07-01.csv.gz.

De grafiek als weergegeven in de figuren 1 en 2 is daarmee te reproduceren. Tevens zijn de gegevens per provincie beschikbaar. Zo kan figuur 3 gemaakt worden. Opnieuw is de datum infectie bepaald door de incubatietijd van de datum eerste ziektedag af te trekken.

Figuur 3

Voor bijna alle provincies ligt de piek van de infecties op of voor 12 maart 2020.

Er is nog een reden waarom de gegevens van het RIVM laten zien dat de maatregelen van 12 en 15/16 maart 2020 hooguit een verwaarloosbaar effect op de epidemie hebben gehad. Deze reden is te vinden in het moment dat groeivertraging in het aantal infecties optreedt. Deze groeivertraging heeft een of meer oorzaken (welke is voor de redenering nu niet van belang). Wordt een vertraging van de groei zichtbaar voordat maatregelen ingevoerd worden dan kùnnen deze de vertraging niet veroorzaakt hebben.

Onderstaande figuur laat de groei van het aantal infecties per provincie zien.

Figuur 4

De groene lijn geeft de groei van het aantal infecties weer. Deze piekt in alle provincies voor 12 maart 2020. Dit betekent dat in alle provincies de groei in het aantal infecties is gaan dalen voor 12 maart 2020. Hiermee wordt de conclusie dat andere factoren dan de maatregelen van 12 en 15/16 maart 2020 de dalingen hebben veroorzaakt, versterkt.

De eerste golf is dus niet door deze maatregelen beïnvloed. Hiermee hebben deze maatregelen dus geen infecties en daarmee geen ziekenhuis-, IC-opnames en overledenen voorkomen.

Modellering RIVM onjuist

Op basis van de aanname dat de maatregelen werken heeft het RIVM met behulp van modellering geschat hoeveel ziekenhuis- en IC-opnames door de maatregelen zouden zijn voorkomen. Tijdens de Technische briefing aan de Tweede Kamer op 7 mei 2020, slide 9, geeft Jaap van Dissel aan dat uit modellering blijkt dat zonder de genomen maatregelen – naar schatting – 23.354 extra IC-opnames en 92.015 extra ziekenhuisopnames nodig zouden zijn geweest (o.b.v. berekeningen t/m 16 april). Op 20 mei 2020, slide 6 geeft Jaap van Dissel voor het aantal voorkomen IC-opnames door bestrijding een update: 44.000 (95% CI-interval: 37.000 – 43.000).

Omdat de maatregelen geen effect op de epidemie gehad hebben, zijn er geen ziekenhuis- en IC-opnames voorkomen. De modellering van het RIVM is hiermee onjuist.

Duitsland

Op 24 juni 2020 verscheen er een preprint van een artikel van Kuhbandner et al. Deze is uiteindelijk geaccepteerd op 1-12-2021 en online verschenen op 9-12-2021. Hierin staat de volgende grafiek afgedrukt.

Deze R grafiek is gemaakt en gepubliceerd door het RKI in haar Epidemiologisch bulletin RKI nr 17 van 2020, dd. 23-4-2020. Abb. 4 op bladzijde 14.

Kuhbandner et al. beargumenteren dat de top van de infecties 5 tot 6 dagen (de incubatietijd) eerder geeft gelegen dan de ‘date of symptom onset’. De infectiegolf heeft daarmee rond 4, 5 maart 2020 zijn piek bereikt. Hiermee zijn de maatregelen (de belangrijkste zijn genoemd in bovenstaande figuur) net als in Nederland voor niets genomen. Zij kunnen de vermindering van het aantal infecties NIET veroorzaakt hebben want ze zijn nadat de daling al was ingezet pas genomen. Toen de maatregelen werden genomen was de infectiegolf al voorbij! Geen maatregelen nemen had deze golf dus ook nooit hoger kunnen doen worden.

Literatuur

Genomen maatregelen zijn beschreven op: https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/coronavirus-tijdlijn/maart-2020-maatregelen-tegen-verspreiding-coronavirus

Epidemiologische situatie COVID-19 Nederland 18-06-2020 van het RIVM

Technische Briefing van de Tweede Kamer door Jaap van Dissel op 20 mei 2020

Casus landelijk dataset: https://github.com/mzelst/covid-19/blob/master/data-rivm/casus-datasets/COVID-19_casus_landelijk_2020-07-01.csv.gz

Epidemiologisch bulletin RKI 17_2020_2, 23-4-2020

Incubatietijd corona, website RIVM: https://www.rivm.nl/en/coronavirus-covid-19/coronavirus-disease-covid-19

Was Germany’s Lockdown in Spring 2020 Necessary? How Bad Data Quality Can Turn a Simulation Into a Delusion that Shapes the Future. Christof Kuhbandner, Stefan Homburg, Harald Walach, Stefan Hockertz. https://doi.org/10.1016/j.futures.2021.102879